سلامت پیچ و مهره نقش مهمی در ایمنی کاربرد آن‌ها دارد. هرگونه عیب و نقصی که در پیچ و مهره‌ها وجود داشته باشد، می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. بخصوص در کاربردهایی که پیچ و مهره در نقش اتصالات در کاربردهای سنگینی همچون ساخت سازه‌های فلزی سنگین مانند پل‌ها، برج‌ها، ساختمان‌ها و… استفاده می‌شوند. از این رو علاوه بر تست‌هایی که در مرحله کنترل کیفیت قبل از عرضه پیچ و مهره‌ها به منظوری بررسی خواصی همچون استحکام، سختی و… روی آن‌ها انجام می‌شود، در حین تولید و کاربرد هم به منظور اطمینان از سلامت پیچ و مهره‌ها، بازرسی‌هایی بر روی آن‌ها صورت می‌گیرد. یکی از انواع بازرسی‌هایی که توسط بازرسان برروی پیچ و مهره‌ها انجام می‌شود، بازرسی چشمی پیچ و مهره است. در واقع در این نوع بازرسی بازرسان با مشاهده سطح پیچ و مهره، به سلامت و یا وجود برخی عیوب روی آن پی می‌برند. این نوع بازرسی بسیار کم هزینه است و نیاز به هیچگونه تجهیزات خاصی ندارد. البته قابل ذکر است که با بازرسی چشمی نمی‌توان به همه‌ی عیوب و نقص‌های اتصالات پیچ و مهره پی برد. در ادامه این نوشتار از وب سایت دیاپیچ مطالبی را در خصوص بازرسی چشمی پیچ و مهره و عیوب قابل تشخیص به این روش بازرسی خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
بازرسی چشمی پیچ و مهره چیست
بازرسی چشمی پیچ و مهره چیستبازرسی چشمی پیچ و مهره در واقع نوعی از بازرسی‌های حین کاربرد پیچ و مهره و یا در کل اتصالات است که بازرسان با مشاهده پیچ و مهره‌ها در اتصالات در واقع وضعیت آن‌ها را از نظر سلامت بررسی می‌کنند. در این نوع بازرسی عیوب ظاهری پیچ و مهره‌ها قابل تشخیص است. پیچ و مهره‌هایی که در مرحله بازرسی چشمی پیچ و مهره معیوب اعلام شوند، نیاز به مراحل بعدی بازرسی ندارند و بلافاصله تعویض و جایگزین می‌شوند. زیرا وجود عیب و نقص در پیچ و مهره باعث خراب شدن اتصالات و تبعات و تلفات بعد از آن می‌شود.
مقالات بیشتر: تست ضربه چارپی
دلایل انجام بازرسی چشمی پیچ و مهره
بازرسی‌های حین کاربرد همه‌ی قطعات صنعتی از جمله پیچ و مهره‌ها، به صاحبان صنایع کمک می‌کند که از به وقوع پیوستن هرگونه اتفاقات ناشی از معیوب شدن اتصال و به بار آمدن خسارات جانی و مالی بعد از آن جلوگیری کنند. بازرسی‌های چشمی اولین بازرسی است که برای پیچ و مهره‌ها انجام می‌شود. از دلایل انجام بازرسی چشمی پیچ و مهره می‌توان به کم هزینه بودن این بازرسی نسبت به انجام سایر بازرسی‌ها، سریع بودن این بازرسی و عدم نیاز به صرف زمان زیاد و همچنین غیر مخرب بودن این بازرسی است که در کل سبب می‌شود که هزینه بسیار کمی را متحمل شویم. اما باید در نظر گرفت که تنها عیوب خاصی با بازرسی چشمی پیچ و مهره قابل بررسی هستند و بسیاری از عیوب و مشکلات اتصالات نیاز به بکارگیری تجهیزات پیشرفته دارد.
روش های انجام بازرسی چشمی پیچ و مهره
بازرسی چشمی پیچ و مهره معمولا به دو روش انجام می‌شود. در روش اول بازرسی چشمی با استفاده از تجهیزات و امکاناتی همچون انواع میکروسکوپ، برسکوپ و… انجام می‌شود. در این روش بازرسان می‌توانند عیوب را در مقیاس مکروسکوپی، یعنی عیوبی که با چشم غیر مسلح نمی‌توان دید را بررسی کنند. این نوع بازرسی دارای دقت بالایی است ونتایج قابل اطمینانی را می‌دهد. نوع دیگر از بازرسی‌های چشمی بدون استفاده از وسایل و تجهیزات بازرسی است.که در واقع منظور از بازرسی چشمی بیشتر منظور این نوع بازرسی چشمی غیرمسلح است. در این نوع بازرسی چشمی، بازرس با نگاه کردن به سطح پیچ و مهره می‌تواند عیوبی همچون زنگ زدگی پیچ و مهره، وجود ترک‌های بزرگ بر روی پیچ و مهره‌ها و… را تشخیص دهد. بازرسی چشمی جز بازرسی‌های غیرمخرب است که تا حد زیادی می‌تواند به تشخیص سلامت و یا عیوب پیچ و مهره کمک کند. اما همواره مشکلات و عیوبی در پیچ و مهره‌ها بوجود می‌آیند که نیاز به انجام تست‌‌ها و بازرسی‌های بیشتر دارد و با بازرسی چشمی قابل تشخیص نیست.
مقالات بیشتر: پیچ و مهره صنعتی
چه عیوبی در بازرسی چشمی پیچ و مهره قابل تشخیص است
چه عیوبی در بازرسی چشمی پیچ و مهره قابل تشخیص استهمانطور که گفتیم بازرسی چشمی از روش‌های بازرسی غیرمخرب پیچ و مهره است که بطور گسترده در اتصالات پیچ و مهره‌ای در صنایع مختلف، انجام می‌شود. در واقع بازرسی چشمی اولین مرحله بازرسی است، اما متاسفانه تعداد محدودی از عیوب را توسط بازرسی چشمی می‌توان تشخیص داد. بنابراین اگر عیوب پیچ و مهره از این روش قابل تشخیص نبودند به سراغ روش‌های دیگر بازرسی می‌روند. در زیر عیوبی را که توسط بازرسی‌های چشمی قابل تشخیص هستند را ذکر کرده‌ایم.
ترک ها
اولین عیبی که می‌توان با چشم مشاهده کرد، ترک‌های روی سطح پیچ و مهره هستند. ترکها به معمولا یا در حین تولید و حین عملیاتی مانند کار سرد بوجود می‌آیند و یا ناشی از اعمال تنش‌ها و ضربه‌های حین کاربرد پیچ و مهره هستند. ترکها خود به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند که در حوضه بحث و حوصله بحث ما نیست.
حفره ها
حفره‌ها عیوبی هستند که ناشی از پر نشدن کامل قالب در حین تولید و پرس مواد اولیه پیچ و مهره بوجود می‌آیند و یا در واقع حفره‌های ناشی از خوردگی حفره‌ای مواد در مجاورت هوا یا مواد شیمیایی هستند. این حفره‌ها ابعاد مختلفی دارند. بازرسان به راحتی با چشم غیر مسلح می‌توانند حفره‌های سطحی را ببینند. اما تشخیص حفرات داخلی پبچ و مهره‌ها به ابزارهای دیگری نیاز دارد و توسط بازرسی چشمی امکان‌پذیر نیست.
شکاف ها
شکاف‌ها در واقع شیارهایی هستند که در حین تولید پیچ و مهره‌ها و قالب‌گیری آن‌ها بوجود می‌آیند. این عیوب عمق و طول‌های متفاوتی دارند و گاه به صورت زاویه‌ای یا زاویه‌دار بوجود می‌آیند. این شکاف‌ها مانند سایر عیوب همچون ترک و حفره می‌توانند مکانی جهت شروع شکست پیچ و مهره باشند و در واقع نقطه ضعف اتصالات به حساب می‌آیند. بنابراین با تشخیص به موقع آن‌ها حین بازرسی می‌توان از شکست اتصال و عواقب زیاد آن جلوگیری کرد.
درزها
درزها ناپیوستگی‌هایی روی سطح پیچ و مهره هستند که این‌ها هم حاصل فرایندهای مختلف تولید پیچ و مهره مانند پرس گرم هستند. درزها می‌توانند نقاط ضعف پیچ و مهره حساب شوند و به مرور باعث شکست و یا معیوب شدن اتصال شوند.
آسیب دیدگی ها
منظور از آسیب دیدگی‌ها کلیه عیوبی مانند خراشیدگی، ساییدگی، لب پریدگی، کنده شدن سطح و…. است که نتیجه جابجایی در حین تولید و یا انتقال به محل کاربرد و همچنین ضرباتی است که در حین استفاده در کاربرد روی سطح پیچ و مهره به وجود می‌آید. این عیوب به راحتی با چشم و بازرسی چشمی قابل تشخیص هستند.
مقالات بیشتر: تست ظرفیت گردش
کلام آخر
برای حصول اطمینان از صحت و سلامت پیچ و مهره، عیب یابی پیچ و مهره‌ها باید در مراحل مختلف تولید و حین استفاده در کاربرد انجام شود. یکی از بازرسی‌ها و در واقع اولین بازرسی که بر روی پیچ و مهره بعد از تولید و یا در کاربرد انجام می‌شود، بازرسی چشمی است. در این نوع بازرسی عیب‌های مختلفی مانند ترکها، حفره‌ها، شکاف‌ها و… که با چشم می‌توان آن‌ها را دید، تشخیص داده می‌شوند. بازرسی چشمی پیچ و مهره کمک بزرگی به تشخیص عیوب و جلوگیری از خسارات ناشی از آن‌ها می‌کند.